RODZINNY KAPITAŁ OPIEKUŃCZY 2022
02.02.2022
1 stycznia 2022 r. w życie weszła ustawa o rodzinnym kapitale opiekuńczym. To nowe świadczenie, będące elementem Polskiego Ładu. W jego ramach, rodzice najmłodszych dzieci mogą liczyć na nawet 12 tys. zł dodatkowego wsparcia. W 2022 roku na rodzinny kapitał opiekuńczy rząd przeznaczy ok. 3,1 mld zł.
Świadczenie na drugie i kolejne dziecko
Świadczenie przysługiwać będzie na drugie i kolejne dziecko w rodzinie w wieku od 12. do ukończonego 35. miesiąca życia. Wypłacane będzie po 1000 zł miesięcznie przez rok lub w ratach po 500 zł przez dwa lata. Wsparcie będzie niezależne od dochodów rodziny, środki nie będą opodatkowane. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej szacuje, że tylko w 2022 r. ze świadczenia skorzysta ok. 615 tys. dzieci.
Wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy
Wniosek o nowe świadczenie rodzice będą mogli złożyć od 1 stycznia 2022 r.
- Trzeba zrobić to między 9. a 13. miesiącem życia dziecka. Wtedy rodzinny kapitał opiekuńczy będzie przysługiwał w pełnej wysokości, od miesiąca, w którym dziecko skończy rok.
- Jeśli dziecko skończyło już roczek, ale nie ma jeszcze trzech lat – rodzic powinien złożyć wniosek w styczniu. W takim przypadku Kapitał zostanie policzony od Nowego Roku.
- Jeśli rodzic złoży wniosek później, otrzyma kapitał od miesiąca złożenia wniosku.
Wnioski o świadczenie będzie można składać wyłącznie online – za pośrednictwem:
- portalu Emp@tia Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej,
- PUE ZUS
- bankowości elektronicznej
- od 4 stycznia 2022 r. przez: Bank PKO BP, ING Bank Śląski S.A., mBank S.A., Millenium S.A., PEKAO S.A.,
- od 11 stycznia 2022 r. przez Getin Noble Bank S.A.
- od 24 stycznia 2022 r. przez: Bank Pocztowy S.A., Credit Agricole Bank Polska S.A.
- od 1 lutego 2022 r. przez: Alior Bank S.A., BPS S.A., Santander, BNP Paribas S.A., SGB-Bank S.A., SKOK Energia, SKOK im. Powstańców Śląskich, SKOK Ziemi Rybnickiej, SKOK Unii Lubelskiej, SKOK Progres, SKOK Śląsk, SKOK Wisła, SKOK Chmielewskiego, SKOK Stefczyka, Krakowska SKOK, SKOK Szopienice, SKOK Świdnik, SKOK Centrum, SKOK Kwiatkowskiego, Regionalna SKOK im. Św. Brata Alberta
Przyznaniem i wypłatą świadczenia zajmie się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Rodzinny kapitał opiekuńczy dla samotnych rodziców
O rodzinny kapitał opiekuńczy może ubiegać się każda rodzina bez względu na stan cywilny rodziców. Otrzymają je, po spełnieniu warunków ustawowych zarówno rodziny, w których rodzice są w związku małżeńskim, rodzice pozostający w nieformalnych związkach, jak i osoby samotnie wychowujące dziecko.
Jeśli rodzice są po rozwodzie — kapitał na dane dziecko będzie przysługiwał temu z jego rodziców, który z dzieckiem zamieszkuje i na którego utrzymaniu pozostaje dziecko. W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, każdy z rodziców będzie mógł złożyć wniosek na dziecko nad którym sprawuje opiekę naprzemienną i w takim przypadku zostanie przyznany mu kapitał w wysokości połowy kwoty przysługującego kapitału.
Rodzinny kapitał opiekuńczy a koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego
Rodzinny kapitał opiekuńczy jest świadczeniem objętym unijnymi przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. W tym kontekście RKO jest świadczeniem o tym samym charakterze, jak świadczenie wychowawcze w ramach programu „Rodzina 500+” oraz zasiłek rodzinny. W myśl przepisów unijnych jest zatem klasycznym świadczeniem rodzinnym.
Uwaga! W odróżnieniu od wymienionych świadczeń, czyli „500+” i zasiłku rodzinnego, na podstawie nowych regulacji zasady wypłacania RKO przy zastosowaniu przepisów unijnych będą odmienne od dotychczasowych.
Dofinansowanie do pobytu w żłobku
Ustawa o rodzinnym kapitale opiekuńczym zakłada także wprowadzenie dofinansowania do funkcjonowania miejsc opieki dla dzieci do lat trzech, które nie będą objęte kapitałem. To np. pierwsze lub jedyne dzieci w rodzinie.
Dofinansowanie będzie wynosić maksymalnie 400 zł miesięcznie na dziecko w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna (nie więcej niż wysokość opłaty ponoszonej przez rodziców). Tutaj również nie będzie obowiązywało kryterium dochodowe.
Rozwiązanie będzie obowiązywać od 1 kwietnia 2022 r. Wtedy też będzie możliwe złożenie wniosku. Co ważne, dofinansowanie będzie przysługiwać z wyrównaniem od 1 stycznia 2022 r.
Rodzinny Kapitał Opiekuńczy – pytania i odpowiedzi
1. W jaki sposób mogę złożyć wniosek o świadczenie?
Wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy i załączniki do wniosku można składać wyłącznie w postaci elektronicznej, za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, portalu Emp@tia lub bankowości elektronicznej:
- Bank PKO BP, ING Bank Śląski S.A., mBank S.A. , PEKAO S.A., SKOK Śląsk, SKOK Stefczyka, Getin Noble Bank S.A.,
- od 24 stycznia 2022 r. przez: Bank Pocztowy S.A., Credit Agricole Bank Polska S.A.,
- od 1 lutego 2022 r. przez: Alior Bank S.A., BPS S.A., Santander, BNP Paribas S.A., Millennium S.A., Nest Bank S.A., SGB-Bank S.A., SKOK Energia, SKOK im. Powstańców Śląskich, SKOK Ziemi Rybnickiej, SKOK Unii Lubelskiej, SKOK Progres, SKOK Wisła, SKOK Chmielewskiego, Krakowska SKOK, SKOK Szopienice, SKOK Świdnik, SKOK Centrum, SKOK Kwiatkowskiego, Regionalna SKOK im. Św. Brata Alberta.
2. Jak sprawdzić czy poprawnie złożyłem wniosek?
Wszystkie informacje na temat wniosku i jego obsługi znajdziesz na portalu PUE ZUS (status obsługi wniosku, szczegółowe informacje o świadczeniu). Więcej informacji o tym jak sprawdzić szczegóły wniosku w instrukcji:
Informacje o szczegółach wniosku o rodzinny kapitał opiekuńczy pojawią się na Twoim profilu na portalu PUE ZUS po przetworzeniu wniosku – może to trwać do kilku dni.
Jeśli złożyłeś wniosek przez portal PUE ZUS, możesz go podejrzeć w zakładce [Dokumenty i wiadomości] – [Dokumenty wysłane].
3. Wypełniłem wniosek, lecz po jego wysłaniu dopatrzyłem się błędu literowego w imieniu jednego z moich dzieci (zdrobnienie imienia). Czy to jest błąd wymagający poprawy? Jeśli tak to jak mogę to poprawić?
Tak. Poprawność wpisania danych identyfikacyjnych Twoich i dzieci jest dla nas bardzo ważna. Dane jakie podasz we wniosku automatycznie porównujemy z danymi zapisanymi w rejestrze PESEL. Zdrobnienie imienia może być dla systemu nieczytelne. Jeśli wysłałeś już wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy i chcesz go skorygować, złóż wniosek ponownie i wprowadź poprawne dane.
4. Dlaczego przy wypełnianiu wniosku RKO nie pojawiają się wszystkie pytania? Po włączeniu podglądu wniosku pokazują się niewypełnione pola, których nie było wcześniej w kreatorze, np. dane współmałżonka lub drugiego rodzica. Czy jak wyślę tak wypełniony elektronicznie wniosek, zostanie on przyjęty?
Wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy wypełniasz poprzez przejście poszczególnych kroków kreatora.
Od udzielonych odpowiedzi na poszczególne pytania uzależnione jest czy pojawi się kolejne pytanie uszczegółowiające Twoją wcześniejszą odpowiedź.
Pytania kreatora są więc dostosowane do Twojej indywidualnej sytuacji.
Przykład: Jeśli na pytanie „Czy pracujesz lub pobierasz świadczenia za granicą z państwa UE/EFTA albo z Wielkiej Brytanii? odpowiedziałeś [NIE], kreator nie wyświetli Ci dalszych pytań, dotyczących pobytu za granicą, ponieważ ta sytuacja Ciebie nie dotyczy.
Natomiast na podglądzie wniosku prezentowane są wszystkie pytanie jakie są zamieszczone w kreatorze. Pytania na które nie musiałeś udzielić odpowiedzi pozostaną jednak puste.
Tak wypełniony wniosek jest poprawny.
5. Najmłodsza córka będzie miała w marcu 2 lata. Złożyłem wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy w kwocie 1000 zł co miesiąc. Do kiedy mi przysługuje świadczenie i jak zostanie wyliczone?
Rodzinny kapitał opiekuńczy przysługuje w wysokości 500 zł albo 1 000 zł miesięcznie na każde drugie i kolejne dziecko w rodzinie.
We wniosku wskazujesz miesięczną wysokość w jakiej ma być wypłacany kapitał, tj. 1000 zł albo 500 zł.
Łączna wysokość rodzinnego kapitału opiekuńczego wynosi maksymalnie 12 000 zł na dziecko, od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończy 12. miesiąc, do ostatniego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończy 35. miesiąc życia. Jeśli jednak w miesiącu wejścia w życie ustawy, czyli w styczniu 2022 r. dziecko jest już starsze niż 12 miesięcy, kwotę 12 000 zł pomniejszymy o 500 zł za każdy miesiąc począwszy od tego, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia do miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku.
Twoje dziecko 12. miesiąc życia ukończyło w marcu 2021 r. Wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy powinieneś złożyć w styczniu 2022 r. Całkowita kwota kapitału jaka będzie Ci przysługiwała wyniesie 7 000 zł.
6. Jak to wyliczymy?
W Twoim przypadku maksymalna kwota kapitału czyli 12 000 zł zostanie pomniejszona o 5 000 zł, tj. o 500 zł za każdy miesiąc licząc od marca 2021 r. do grudnia 2021 r. (500 zł x 10 miesięcy = 5000 zł).
Kwota przysługującego Ci kapitału wyniesie 12 000 zł – 5000 zł = 7000 zł.
Jeśli we wniosku wskazałaś, że chcesz otrzymywać świadczenie w kwocie 1000 zł miesięcznie, kwotę 7000 zł wypłacimy Ci po 1000 zł miesięcznie, czyli kapitał będzie Ci wypłacany do 31 lipca 2022 r.
7. Kiedy będę mogła złożyć wniosek o świadczenie?
Wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy można składać od 1 stycznia 2022 r. czyli od dnia wejścia w życie ustawy. Wnioski można składać od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko kończy 9. miesięcy do końca miesiąca, w którym dziecko kończy 13. miesięcy. Jeśli złożysz wniosek w tym okresie przyznamy Ci świadczenie od 12. miesiąca życia dziecka.
Jeśli złożysz wniosek po miesiącu, w którym dziecko ukończy 13 miesiąc życia, świadczenie będzie pomniejszone o 500 zł za każdy miniony miesiąc licząc od ukończenia przez dziecko 12. miesiąca.
8. Jak długo przysługuje świadczenie?
Rodzinny kapitał opiekuńczy można otrzymać od pierwszego dnia miesiąca w którym dziecko ukończy 12. miesiąc do ostatniego dnia miesiąca, w którym ukończy 35. miesiąc.
9. Czy we wniosku o rodzinny kapitał opiekuńczy muszę podać dane najstarszego dziecka w rodzinie?
Tak. Rodzinny kapitał opiekuńczy przysługuje na drugie i kolejne dziecko w rodzinie w wieku od 12 do 35 miesięcy. Dlatego musisz nam podać we wniosku dane najstarszego dziecka w Twojej rodzinie.
10. Czy rodzinny kapitał opiekuńczy będzie przysługiwać rodzicowi na drugie dziecko w sytuacji, kiedy jego pierwsze dziecko jest już pełnoletnie?
Tak. Rodzinny kapitał opiekuńczy przysługuje bez względu na wiek dziecka pierwszego. Pierwszym dzieckiem jest najstarsze dziecko w rodzinie bez względu na jego wiek. W przypadku dzieci urodzonych tego samego dnia, miesiąca i roku, które są najstarszymi dziećmi w rodzinie, pierwsze dziecko oznacza jedno z nich wskazane przez matkę lub ojca.Czy wysokość rodzinnego kapitału opiekuńczego zależy od dochodu rodziny?Czy rodzinny kapitał opiekuńczy będzie przysługiwał na dzieci urodzone przed 1 stycznia 2022 r.?
11. Mam z żoną 12-miesięczne dziecko. Z poprzedniego małżeństwa mam 20-letniego syna. Czy w takiej sytuacji, możemy ubiegać się o świadczenie?
Tak. Świadczenie będzie przysługiwać. Pana syn z poprzedniego małżeństwa jest wliczany do Pana rodziny i może go Pan wskazać we wniosku jako najstarsze dziecko w rodzinie.
12. Czy można odwołać się od decyzji?
Od decyzji można odwołać się do Prezesa ZUS w ciągu 14 dni od doręczenia decyzji. Od decyzji Prezesa ZUS przysługuje również skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego w ciągu 30 dni od doręczenia decyzji.
