Pierwsze wzmianki o Moskorzewie pochodzą z XI wieku i dotyczą właścicieli dóbr, którzy od nazwy miejscowości przyjęli swoje nazwisko. Pierwotnie Moskorzew płacił dziesięcinę arcybiskupowi gnieźnieńskiemu ale dziedzic Klemens, który za własne pieniądze około roku 1382 wybudował tu kościół, wyjednał u arcybiskupa Michała Trąby wystąpienie z dziesięciny na rzecz nowego kościoła.

Wieś Moskorzew leży w południowej części powiatu włoszczowskiego i jest siedzibą urzędu gminy.

Z zachowanych źródeł historycznych z czasów średniowiecza wynika, że Moskorzew należał wtedy tylko do jednego rodu. Byli to Pilawici, z czasem zwani Moskorzewskimi. Gospodarowali oni tam jeszcze przez cały wiek XVI i na początku XVII. Moskorzew za Pilawitów pozostawał na ogół w posiadaniu jednego dziedzica. Pierwszym Pilawitą, który podniósł rangę tego rodu był Jan z Moskorzew. Żył on w pierwszej połowie XIII wieku i należał do bliskich współpracowników księcia krakowskiego Bolesława Wstydliwego. Do większego wzrostu zamożności i wpływów Pilawitów przyczynił się Klemens Moskorzewski, podkanclerzy królewski i kasztelan wiślicki. Moskorzew zawdzięcza Klemensowi zachowany do naszych czasów kościół murowany. Wspomnianą świątynię w roku 1558 Moskorzewscy zamienili na zbór kalwiński. Kilka lat później swój zbór Moskorzewie zorganizowali również arianie. Przypuszczalnie mieścił się on w tzw. murowańcu gotyckim w parku. od roku 1593 Moskorzewscy trzymali się już tylko arianizmu. Jednym z ostatnich Moskorzewskich, który trwał przy tym wyznaniu i znalazł się w roku 1661 wśród arian opuszczających Polskę, był Jan Moskorzewski.

Murowaniec

W roku 1680 wieś należała do Stanisława i Zofii Ważyńskich. W rejestrach podatkowych podano, że było tam wtedy 2 rzemieślników, 5 komorników, 10 zagród bez ról, 2 zagrody z polem uprawnym oraz młyn. Na początku XVIII wieku Moskorzew posiadał Michał Bogucki z Bogucic, a od drugiej połowy tego stulecia należał do rodziny Michałowskich, od połowy zaś XIX wieku do Potockich. Na początku lat osiemdziesiątych XIX wieku domów było 52, z czego 37 drewnianych, mieszkańców natomiast 523. W roku 1938 wieś liczyła 765 osób, z których 43 mieszkało w zabudowaniach dworskich. W drugiej połowie XIX wieku Moskorzew miał 2503 mórg w tym gruntów dworskich 447 mórg, nieużytków 54 morgi, łąk 70 mórg, pastwisk 25 mórg, a lasów 1481 mórg. Grunty orne chłopskie obejmowały 387 mórg, nieużytki 17 mórg, a łąki 22 morgi. W tym czasie istniała tam gorzelnia, młyn i tartak. W latach międzywojennych właścicielem majątku Moskorzew (1615 ha) był August Potocki. Jego żona Maria Wielopolska, spokrewniona z Habsburgami była znaną działaczką społeczną. W roku 1907 założyła na wsi ochronkę dla dzieci, a dwa lata później szwalnię, w której uczyły się szycia dziewczęta z Moskorzewa. Od roku 1896 we wsi działała Ochotnicza Straż Pożarna, zwana początkowo ogniową. Jest to najstarsza jednostka strażacka na terenie powiatu włoszczowskiego. Należy do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.

Park w Moskorzewie – Aleja Wiązowa

Instytucje, które funkcjonują dziś we wsi to: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, przedszkole, szkoła podstawowa i gimnazjum, Wiejskie Centrum Kulturalno – Turystyczne, Niepubliczny Ośrodek Opieki Zdrowotnej, apteka, poczta, posterunek policji oraz zajazdy i sklepy. Według danych z 31 grudnia 2008 roku wieś liczyła 588 mieszkańców i około 196 domów.

Ogólna powierzchnia obrębu Moskorzewa wynosi 1657,30 ha, z czego przeszło 577 ha stanowią grunty orne, prawie 95 ha łąki i pastwiska, przeszło 910 ha lasy, a 95 ha grunty pozostałe.

 

Źródło:

Słownik Geograficzno-Historyczny Powiatu Włoszczowskiego, praca zbiorowa pod redakcją Stanisława Janaczka, Włoszczowa 2005.